Onder water kun je niet ver kijken, maar wél ver horen. Walvissen,
dolfijnen en bruinvissen zijn onder water aangewezen op hun gehoor. Ze
communiceren onderling via lage tonen - een bruinvis wordt wel
zeevarken genoemd omdat je hem kunt
Hoge tonen worden gebruikt voor oriëntatie en om prooien op te sporen. “De toenemende geluidshinder op de Noordzee kan het leefpatroon van zeezoogdieren verstoren”, zegt dr. Frans-Peter Lam van TNO. “Denk aan windmolenparken, scheepvaart en 'pingers' om dolfijnen uit visnetten te verjagen. Marineschepen sporen mijnen op met hoogfrequente sonar en ze gebruiken laagfrequente sonar om onderzeeboten tot op vele tientallen mijlen afstand op te sporen.”
Kun je windmolens onder water goed horen?
“Het heien bij de aanleg maakt onder water extreem veel lawaai: korte,
harde geluiden die bij zeezoogdieren tijdelijke of blijvende
gehoorschade kunnen veroorzaken. Eenmaal in bedrijf zorgt de trillende
paal van zo'n windmolen voor geluidsgolven die zich onder water in alle
richtingen voortplanten. Eén windmolen op zee maakt misschien wel
evenveel geluid als een groot schip. Zo'n windmolenpark kan een
geluidsbarrière voor zeezoogdieren zijn, waardoor ze dit gebied zullen
mijden. Over de geluidsnormen gaan we op de Noordzeedagen discussiëren.
De geluidsmetingen zelf zijn evenmin eenvoudig. Afhankelijk van de plek
– diep of ondiep water, een zand- of een modderbodem – , zal het geluid
zich overal weer anders gedragen. Men is vooral bezorgd om de
bruinvissen. Ook gewone en grijze zeehonden, zeevogels die onder water
duiken en vissen hebben last van het geluid.”
Vissen praten toch niet?
“Nee, maar ze zijn echt niet doof. Recent is ontdekt dat sommige
vissoorten erg gevoelig voor geluidshinder zijn, vooral soorten met een
zwemblaas. Die kan in extreme gevallen door resonantie knappen en dan
is de vis dood.”
En bruinvissen?
“Die zijn erg gevoelig in het hele geluidsspectrum. Je ziet ze, anders
dan dolfijnen, ook nooit bij de boeggolf van een schip spelen; zij zijn
gevoeliger voor het geluid van de motor. Het idee bestaat dat de hoge
tonen van sommige pingers soms gehoorschade geven bij bruinvissen.
Andere pingers zijn zo zacht dat ze niet werken. Dolfijnen zenden zelf
veel hardere geluidsgolven uit en kunnen beter tegen hardere geluiden.”
Wat onderzoekt u zelf?
“Wij onderzoeken in opdracht van de marine hoe die haar sonar veilig
kan inzetten zonder gehoorschade voor zeezoogdieren. Door het
sonargeluid geleidelijk op te voeren, jaag je dieren uit het gebied.
Wij hebben detectieapparatuur ontwikkeld om aanwezige zeezoogdieren op
te sporen aan de hand van hun eigen signalen.”
Bron: NRC Next, Marion de Boo / Doof.nl
